1821

Ἡ Ἐπανάσταση τοῦ 1821 πρέπει νά θεωρεῖται δυναμικά. Ὄχι τόσο γιά τά ἀποτέλεσματα πού παρῆγε, ὅσο γιά τίς συνθῆκες ὑπό τίς ὁποῖες ἔγινε.

1. Ἐκμεταλλευθήκαμε μιά εὐνοϊκή συγκυρία, ὅπως εἶχε διαμορφωθεῖ στά Βαλκάνια μετά τὴν ἦττα τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας στούς Ρωσσοτουρκικούς πολέμους.
2. Ἀντιπαρατεθήκαμε μέ 5 ( πέντε ) πανίσχυρες εὐρωπαϊκές δυνάμεις τῆς ἐποχῆς ἐκείνης: τήν Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία, τήν (ἀν)Ἱερά Συμμαχία ( Γαλλία, Ἀγγλία, Αὐστροουγγρική Αὐτοκρατορία ) καί τήν Ρωσσία. Ὁ τσάρος δέν ἐμπόδισε τόν Καποδίστρια στίς κινήσεις του, σκεπτόμενος ὅτι οἱ Ἕλληνες ἐξεγειρόμενοι κατά τοῦ Σουλτάνου, σίγουρα δέν θά ἔβλαπταν τά συμφέροντα τῆς Ρωσσίας. Αὐτό ὅμως δέν σημαίνει ὅτι εἴχαμε τήν βοήθειά της, ὅπως ἄφηνε νά ἐννοηθεῖ ἡ προκήρυξη τοῦ Ἀλεξάνδρου Ὑψηλάντη.
3. Ἡ σύλληψη τοῦ τελευταίου ἀπό τούς Αὐστριακούς, ὅπως λίγα χρόνια πρίν τοῦ Ρήγα Φεραίου, δέν ἦταν μιά φιλοτουρκική κίνηση, ἀλλά μιά διαρκής ὑπόμνηση ὅτι οἱ Μεγάλες Δυνάμεις, ὅπως συνηθίζεται νά τίς λέμε, δέν έπιτρέπουν πρωτοβουλίες τῶν λαῶν ἅμα δέν ἔχουν βεβαιωθεῖ ὅτι ὑπηρετοῦνται τά συμφέροντά τους. Μετά τούς ρωσσοτουρκικούς πολέμους ἡ Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία ἔγινε ὁ μεγάλος ἀσθενής. Μέχρι νά ξεψυχήσει ὅμως πέρασε ἑνάμισης αἰώνας περίπου, ἐπειδή δέν εἶχε συμφωνηθεῖ ἡ διανομή έδαφῶν καί πληθυσμῶν καί ἡ κατανομή σέ ζῶνες ἐπιρροῆς ἰσχυρῶν.
4. Ὡς ἐπέτειος τῆς Ἐπανάστασης δέν μπορεῖ νά θεωρηθεῖ ἡ 25η Μαρτίου, ἀφοῦ πέραν ἀπό τήν ταύτιση ἐθνικοῦ καί θρησκευτικοῦ συμβολισμοῦ, δέν φαίνεται νά τεκμηριώνεται τό ἱστορικό γεγονός ἐπί τοῦ ὁποίου βασίζεται. Ἱστορικά γεγονότα δηλωτικά ἔναρξης ἐπαναστατικοῦ ἀγῶνα εἶναι εἴτε ἡ ἀπελευθέρωση τῆς Καλαμάτας στίς 23.3.1821 εἴτε ἡ κήρυξη τῆς ἐπανάστασης ἀπό τόν Ὑψηλάντη στό Ἰάσιο στίς 24.2.1821.
5. Ἡ Ἐπανάσταση ἔγινε ἐπί βασιλείας τοῦ Σουλτάνου Μαχμούτ Β', ὁ ὁποῖος, λόγω καί τῆς γαλλίδας μητέρας του εἶχε μεταβάλει τό ὕφος ἐξουσίας ἐπί τό λιγότερο καταπιεστικό. Μέ αὐτό δέν παραχαράσσω τήν ἱστορία προκειμένου νά μήν χαλάσω τόν μῦθο τῆς ἑλληνοτουρκικῆς φιλίας, ἀλλά ἁπλῶς ἐπισημαίνω ὅ,τι ἰσχύει παγκοσμίως καί διαχρονικῶς, πώς δηλαδή ὁ πολύς κόσμος ξεσηκώνεται ὅταν ἔχει πειστεῖ ( ἔστω καί ἄν δέν εἶναι ἀλήθεια ) ὅτι οἱ συνθῆκες εἶναι εὐνοϊκές καί ὅπου νά 'ναι ἔρχεται τό ἐπιθυμητό ἀποτέλεσμα.
6. Τήν ἴδια ἐποχή ἡ λατινική Ἀμερική ξεσηκώθηκε κατά τῶν Ἱσπανῶν γιά τήν ἀνεξαρτησία της. Παρά τό ὅτι τό ὅραμα τοῦ Μπολιβάρ, ὅπως καί τοῦ Ρήγα Φεραίου ἤ τοῦ Γκάντι δέν εὐοδώθηκαν ἀκόμη, δείχνουν τόν στόχο πού θά πρέπει νά ἐκπληρώσουν οἱ λαοί τῆς Νότιας Ἀμερικῆς, τῆς χερσονήσου τοῦ Αἴμου καί τῆς Ἱνδικῆς χερσονήσου, ἀντίστοιχα, ὡς άναγκαία προϋπόθεση γιά τήν έλευθερία τους. Νά ἀντιδιαστείλουμε, ἐπ' εύκαρίᾳ, τήν περίπτωση τοῦ Παναμᾶ, τοῦ ὁποίου ὁ ξεσηκωμός κατά τῆς Κολομβίας τό 1903 ἔγινε μέ ὑποκίνηση τῶν ΗΠΑ, πού ἤθελαν πρόθυμους παραχωρητές τῶν δικαιωμάτων ἐπί τῆς διώρυγας ...
7. Σχετικά μέ τόν ρόλο τοῦ κλήρου ἔχουν λεχθεῖ πολλά. Οἱ δεσποτᾶδες εἶναι καί αὐτοί ἄνθρωποι καί ὁπωσδήποτε ἦταν δύσκολο νά δεχθοῦν αὐτομάτως τό ξεβόλεμα ἀπό τά προνόμια πού ἀπολάμβαναν ἐπί Τουρκοκρατίας. Ὅμως ἀνάλογα φαινόμενα δέν μπορεῖ νά μήν ὑπῆρξαν καί μέ ἄλλες κοινωνικές ὁμάδες. Ἡ μεταστροφή τοῦ Παπαφλέσσα ἀπό τή σύναξη τῆς Βοστίτσας τόν Ἰανουάριο τοῦ 1821 ὥς τήν αὐτοθυσία του στούς Μανιάκους τό 1825 καί ἡ συγκινητική τελευταία παραγγελία του νά ἀποφυλακιστεῖ ὁ Κολοκοτρώνης εἶναι ἐνδεικτική, κατά τόν γράφοντα, τοῦ πῶς λειτούργησαν καί ἐδῶ, τά ἐλαττώματα τῆς φυλῆς μας.
8. Αὐτά τά ἐλαττώματα εἶχαν ἀποτέλεσμα μιά παγκόσμια κακή πρωτοτυπία, ἐμφύλιο σπαραγμό τῶν ἐξεγερμένων μεσοῦντος τοῦ Ἀγῶνα τῆς Ἀνεξαρτησίας! Τελικά ὁ Θεός μᾶς ἀγαπᾶ πολύ περισσότερο ἀπό ὅσο ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες τούς ἑαυτούς μας. Ἄν θέλουμε νά γίνουμε κυνικοί, μπορεῖ νά ποῦμε, παραφράζοντας γνωστή ἀτάκα τοῦ ἑλληνικοῦ κινηματογράφου, ὅτι ἦταν πολλά τά λεφτά, Ἀλέξανδρε ( Μαυροκορδᾶτε ) τοῦ δανείου τῆς Ἀνεξαρτησίας, γιά νά κάτσουν νά τά χάσουν οἱ πιστωτές τοῦ νεοελληνικοῦ κράτους. Ἅρα συνέφερε καί ἄλλους, ἐκτός ἡμῶν, νά μήν ἀποτύχει ἡ Ἐπανάσταση. Ἡ περί τοῦ ἀντιθέτου διαπίστωση τοῦ Γιάννη Σκαρίμπα στό δοκίμιό του "Τό '21 καί ἡ ἀλήθεια" κρίνεται ὑπερβολική. Ἄλλωστε καμμιά ἐπανάσταση ποτέ καί πουθενά δέν πέτυχε διά μιᾶς ὅσα αἰτοῦνταν. Τί θά μείνει νά κάνουν οἱ ἐπερχόμενες γενεές;
   

Μητροπολιτικά

Ὄχι, δὲν πρόκειται γιὰ ἀνάμιξή μου στά τοῦ κλήρου! Ἁπλῶς θυμίζω τί εἶχα γράψει τὸ 2001 γιὰ τὸ κλείσιμο τοῦ ἀεροδρομίου Ἑλληνικοῦ. Εὐθαρσῶς διατυπώνω τὴν πρότασή μου νὰ γίνει ὁ νότιος σιδηροδρομικός σταθμός τῶν Ἀθηνῶν, συνδέοντας τὰ νότια προάστια μὲ τὴν γραμμή τοῦ νέου ἀεροδρομίου, μέσω σήραγγας ὑπό τὸν Ὑμηττό. Στὶς ἑπόμενες ἡμέρες θὰ γίνει ἐπικαιροποίηση τῶν θέσεων ποὺ ἀναπτύσσονται παρακάτω.

Αεροδρόμιο Ελληνικού : πρέπει να διασωθεί !

Στις 3/11/2001 έγινε ημερίδα στην αίθουσα αναχωρήσεων του Ανατολικού Αεροσταθμού για τη μελλοντική αξιοποίηση του χώρου του Κρατικού Αερολιμένος Αθηνών .

Ακούσαμε ότι όταν έφυγε η αμερικανική βάση εγκαταστάθηκαν άναρχα διάφορες υπηρεσίες , την αντιπαράθεση Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και 4 Ο.Τ.Α. πέριξ του Α/Δ για τη βέλτιστη λύση και τη δήλωση του μελετητή του Ε.Μ.Π. ότι τελικά είναι θέμα πολιτικής επιλογής . Αυτονόητη η ισορροπία μεταξύ ειδικών και πολιτικών . Οι περίοικοι πλήρωσαν τις συνέπειες της λειτουργίας του Α/Δ και κινδυνεύουν να υποστούν και εκείνες της απομάκρυνσής του .

Γιατί δε διατηρούνται 1200 μ. διαδρόμου ; Το Α/Δ Ελληνικού έχει τις καλύτερες καιρικές συνθήκες από κάθε άλλο στη χώρα μας και αυτό φαίνεται σε μια έκτακτη ανάγκη : οι κακοκαιρίες του Ιαν. 2002 και του Φεβρ. 2008 δικαίωσαν τη θέση αυτή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα πληθύνουν στα επόμενα χρόνια . Κάτω από το Α/Δ Σπάτων διέρχεται σεισμικό ρήγμα . Μήπως είναι συνένοχοι κυβέρνηση και Ο.Τ.Α. ; Διότι εάν διατηρηθεί διάδρομος θα είναι προς το γκολφ , οπότε ναυαγεί η « ήπια οικιστική ανάπτυξη » και οι δήμαρχοι πώς θα βγουν λέγοντας ‘διώξαμε το αεροδρόμιο !’;

Η λύση αυτή συνδυάζεται (α) με το F.I.R. Αθηνών , του οποίου η μετεγκατάσταση είναι για εθνικούς λόγους σχεδόν αδύνατη και η κεραία του θ’ ακτινοβολεί στο ‘πάρκο’ (β) με δραστηριότητες αεραθλητισμού και μουσεία αεροπορίας και φυσ. ιστορίας . Η θραύση κυβικών τσιμέντου και η δημιουργία πάρκου δίπλα στη θάλασσα και πολλά χρήματα θα απαιτήσουν και θα δώσουν αποτέλεσμα κατώτερο του προσδοκώμενου . Εντύπωση μου κάνει ότι κανείς δεν ενοχλείται από τα νυχτερινά κέντρα , που και υποβάθμιση προκαλούν και διαπλοκή και εγκληματικότητα φέρνουν . Αν η παραλία δεν απελευθερωθεί από τέτοιες , πραγματικά οχλούσες χρήσεις , τι να το κάνουμε το πάρκο ; Μήπως οι ομάδες εκμετάλλευσης των κέντρων αυτών ψηφοθηρούν υπέρ ή κατά δημάρχων έχοντάς τους έτσι σε ‘ομηρεία’ ;

Οργή προκαλεί η σχεδιαζόμενη ανέγερση κρατητηρίων (!) στο Δυτικό Αεροσταθμό . Πρώτα μεριμνούμε για τους φυλακισμένους ή μας θέλουν όλους έτσι ;

Τα γήπεδο αθλητικών συλλόγων ( Πανιώνιος ) συμβάλλουν στην διαφύλαξη των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων από την εγκατάλειψη, χωρίς όμως να εντάσσονται σε έναν γενικότερο σχεδιασμό αξιοποίησης του περιβάλλοντος χώρου.

Πώς (δεν) έχει διασφαλιστεί ότι ο πέριξ του Α/Δ Σπάτων χώρος θα μείνει ελεύθερος για να μπορεί να επεκταθεί μελλοντικά το νέο Α/Δ ; ( ιδίως όταν περιέλθει στο Δημόσιο ) . Μπορεί αυτό να απέχει αρκετές τετραετίες , αλλά αν ο πέριξ του Κρατικού Αερολιμένος Αθηνών χώρος ήταν ελεύθερος , δεν θα υπήρχε λόγος μεταφοράς του Α/Δ από μία θέση λίαν ευνοϊκή , αλλ’ ασφυκτιώσα , σε άλλη πιο άνετη μεν , αλλά μετεωρολογικά και προσανατολιστικά υποδεέστερη .

Ασφαλώς κανείς δεν είναι κατά της δημιουργίας πάρκου αναψυχής . Όμως τι ( δεν ) έγινε με το πάρκο στον Πύργο Βασιλίσσης ; Πρόκειται για ένα χώρο – φάντασμα , με έκταση μικρότερη του Α/Δ Ελληνικού και λειτουργίες απλούστερες . Καταστρέφεται σταδιακά , και γίνεται παρακμιακό καταφύγιο περιθωριακών ατόμων , διότι οι οικείοι φορείς δεν έχουν επιλύσει βασικά θέματα , όπως η συντήρηση και η φύλαξή του . Γι’ αυτές δεν ακούσαμε τίποτα στις προτάσεις της ημερίδος και σίγουρα κανείς δεν επιθυμεί τέτοια τύχη στον ιστορικό αυτό χώρο . Άρα , μήπως πρέπει να γίνει ένα μικρότερο , αλλά με καλύτερη διαχείριση , πάρκο , με τα μουσεία φυσικής ιστορίας , αεροπορίας κ.ά . δραστηριότητες που προτείνουν οι 4 Ο.Τ.Α. και να διατηρηθεί τμήμα του Α/Δ για αεραθλητισμό και μουσείο αεροπλάνων ; Η λύση αυτή δεν βλάπτει τη Νοτιοανατολική Αθήνα , κρατά μακρυά τα εργολαβικά αρπακτικά , σέβεται την ιστορία του χώρου , συμβιβάζεται με τις δραστηριότητες που προτείνουν οι Ο.Τ.Α. και υλοποιείται ευκολότερα ( πολιτική = τέχνη του εφικτού ) .
Τα σωτήρια μέσα σταθερής τροχιάς : Το τραμ είναι έργο ζωτικής σημασίας που θα αναδείξει την παραλία ( βλ. ‘4Τ’ 5/02 , σ. 156 ). Η σχεδιαζόμενη λεωφόρος με σήραγγα υπό τον Υμηττό και διόδια θα επιβαρύνει τους δήμους απ’ όπου θα διέλθει πολύ περισσότερο απ’ ότι το Α/Δ . Όμως η ανάγκη συγκοινωνιακών αξόνων είναι παραπάνω από έκδηλη . Μήπως θα ήταν καλύτερο να γίνει προαστιακό τραίνο αντί λεωφόρου ώστε και γρήγορη προσπέλαση στο Α/Δ Σπάτων να έχουμε και δυνατότητα χαράξεων λιγότερο οχληρών , με ανταπόκριση με το μετρό και το τραμ στο Ελληνικό ;

Τα σοβαρά θέματα λέγονται απλά . Δανείζομαι τη φράση αυτή του μελετητή της πρότασης των 4 Ο.Τ.Α. αντί επιλόγου . Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, θα παρατεθεί η ιστορία του παλαιού αεροδρομίου του Μονάχου ( Riemm ), όπως δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Αρχιτέκτονες" την περίοδο 2001 - 2 και που καμμιά πλευρά δεν τόλμησε να αναφέρει ούτε στην ημερίδα του Νοεμβρίου 2001 ούτε σε μεταγενέστερη εκδήλωση / δράση για την μεταεροδρομιακή αξιοποίηση του Ελληνικού.