Ματωμένα χώματα

Πρόσφατα ὁλοκληρώθηκε ἡ τηλεοπτική σειρά "Ματωμένα Χώματα", βασισμένη στό ὁμότιτλο βιβλίο τῆς Διδῶς Σωτηρίου. Μιά σημαντική μελανή περίοδος γιά τόν  Ἑλληνισμό, οἱ συνέπειες τῆς ὁποίας δέν ἔχουν γίνει πλήρως κατανοητές καί θά μᾶς βαρύνουν καί ἄλλο. Ὅπως καί στήν περίπτωση τῆς Κύπρου, ἡ ἀλήθεια παραμένει ἀκόμη ζητούμενο ( βλ. καί παλαιότερη ἀνάρτηση Μαΐου 2008, "Γιά τόν ἱστορικό τοῦ μέλλοντος" ). Καί χωρίς ἀλήθεια, κάθαρση δέν ἐπέρχεται.

Σχετικά με τη "δίκη των 6" καταδικασθέντων ως υπαιτίων της Μικρασιατικής καταστροφής και εκτελεσθέντων, ιδού μερικά ενδιαφέροντα για τους σύγχρονους:

1. Η εκτέλεση των 6 ήταν εκτός από πράξη σκοπιμότητος και υπεσχημένη από τον Πλαστήρα, επικεφαλής του στρατιωτικού κινήματος, προς τους Οθωναίο ( πρόεδρο του στρατοδικείου που καταδίκασε τους 6 ) και Πάγκαλο ( ανακριτή ) [σημ. πρόκειται για τον μετέπειτα δικτάτορα, παππού του υπουργού των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, νυν βουλευτού του νομού μας ] ότι σε περίπτωση καταδίκης, ο ίδιος ( δηλ. ο Πλαστήρας ) δεν θα δώσει χάρη είτε πιεζόμενος από ξένες κυβερνήσεις ( όπως και συνέβη ) είτε επιχειρώντας να φανεί "ο καλός". Ο Πλαστήρας δεσμεύτηκε απέναντί τους και δεν θα έπαιρνε το λόγο του πίσω, πολλώ μάλλον ως στρατιωτικός προς στρατιωτικούς.Αυτό δεν εμπόδισε τον Πλαστήρα να εξομολογηθεί, προς το τέλος του βίου του, ότι το έφερε βάρος στη συνείδησή του ( την εκτέλεση των 6 ).
2. Το κατηγορητήριο λέγεται ότι συνέταξε ο Γεώργιος Παπανδρέου ( μετέπειτα πρωθυπουργός το 1944 και το 1963 - 65 ). Όποιος και να το συνέταξε, πρόκειται για ένα κείμενο πολιτικό παρά νομικό. Αυτό καταλαβαίνει ακόμη και όποιος δεν ξέρει νομικά.
3. Η βρεττανική κυβέρνηση κατάφερε να φυγαδεύσει τον πρίγκηπα Ανδρέα, αλλά δεν κατάφερε το ίδιο και για τους 6. Η άφιξη του ιδίου του πρέσβη στο γραφείο του Πλαστήρα έγινε μόλις ένα λεπτό αφού ο τελευταίος ειδοποιήθηκε για την εκτέλεση! Σημειωθήτω ότι ο Πάγκαλος ανακρίνοντας τον Ανδρέα, τον ερώτησε το επώνυμό του, για να απαντήσει ο πρίγκηπας "Γκλύξμπουργκ" - από τότε, το επίθετο αυτό αποδίδεται στα μέλη της τέως βασιλικής οικογένειας της νεώτερης Ελλάδας - αλλά δεν συγκρατήθηκε όταν ο ανακρινόμενος του δήλωσε την οικογενειακή του κατάσταση, "έγγαμος με 4 παιδιά", λέγοντας ( ο Πάγκαλος ) "τι κρίμα! θα ορφανέψουν!".
4. Παρά το ότι η δίκη και καταδίκη τους από επαναστατικό δικαστήριο πόρρω απέχει από το να χαρακτηρισθεί δίκαιη, κατά τη διάρκεια της περίπου δεκαπενθήμερης διαδικασίας ενδιαφέροντα στοιχεία ακούστηκαν. Όπως ότι η μικρασιατική εκστρατεία στοίχισε στην Ελλάδα κάπου 1,5 τρις δρχ. της εποχής εκείνης !!!.Ας λογαριάσουμε πόσα σημερινά χρήματα είναι ή σε ΑΕΠ πόσων ετών αντιστοιχεί. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η γερμανική κατοχή με τις συνέπειές της αφαίρεσε από την πατρίδα μας το ΑΕΠ 35 ετών! Μέσα στα απωλεσθέντα είναι και το ληστρικό δάνειο του 1 τρις δρχ. το 1944 από την Ελλάδα προς την Γερμανία ( ως σήμερα δανεικό και αγύριστο ).
5. Δύο μαρτυρίες κατηγορίας ξεχώρισαν. Του στρατιωτικού Παπούλα, ο οποίος κατήγγειλε τον κομματισμό που επικράτησε μετά την αλλαγή κυβέρνησης στα τέλη του 1920 και το "ξεχαρβάλωμα" του εφοδιασμού και της επιμελητείας του στρατού στο μικρασιατικό μέτωπο, με επακόλουθο σοβαρά κρούσματα απειθαρχίας. Ο Παπούλας είχε αντικαταστήσει τον βενιζελικό στρατηγό Παρασκευόπουλο, αλλά δεν είχε παρασυρθεί από το κομματικό πάθος. Στο αίτημά του να επανέλθουν οι προηγούμενοι αξιωματικοί για να πειθαρχήσουν το προσωπικό και να εξομαλυνθεί η κατάσταση, η απάντηση ήταν η αντικατάστασή του από τον σχεδόν παράφρονα Χατζανέστη ( έναν από τους 6 ). Ο Χατζανέστης άλλαξε την οργάνωση της στρατιάς και με τα "συγκροτήματα" που έφτιαξε ( νόμιζε πως ) διοικούσε από τη Σμύρνη ένα μέτωπο αρκετών εκατοντάδων χιλιομέτρων σε μια άγνωστη και εχθρική χώρα ... Για τη μαρτυρία του αυτή ο Παπούλας εκτελέσθηκε το 1935 μετά το αποτυχημένο κίνημα βενιζελικών, παρότι η κατάσταση της υγείας του δεν του επέτρεπε να έχει σημαντικό ρόλο σε αυτό. Δηλ. τα πάθη δεν κατασίγασαν με την εκτέλεση των 6.
6. Η δεύτερη μαρτυρία που ξεχώρισε ήταν του πολιτικού Δ. Ράλλη. Σύμφωνα με αυτήν, αν και οι επιφυλάξεις για τις πολιτικές ικανότητες του Γούναρη ( ένας από τους 6 ) ήταν ισχυρές, δεν μπορούσε να εγερθεί αντίρρηση στο να γίνει πρωθυπουργός ( ο Γούναρης ), επειδή το κόμμα του ( το Λαϊκό ) ήταν το μεγαλύτερο από την αντιβενιζελική παράταξη. Ο ίδιος ο Γούναρης ουσιαστικά ( κατα)δικάστηκε ερήμην, αφού έπασχε από ελονοσία. Πυρέσσοντα και τυλιγμένο με μια κουβέρτα τον έστησαν προ του εκτελεστικού αποσπάσματος ...
7. Προ ολίγων ετών, ένας από τους στρατιώτες του αποσπάσματος, σε βαθύ γήρας, είχε πει σε συνέντευξή του (μάλλον στον Φρέντη Γερμανό ) ότι αν και βενιζελικός, λόγω κοινής καταγωγής με τον Πρωτοπαπαδάκη ( ένας από τους 6 ), από τη Νάξο,δεν αμφέβαλε ούτε για την εντιμότητα ούτε για τον πατριωτισμό του ( του Πρωτοπαπαδάκη) και όταν εδόθη το παράγγελμα "πυρ!", σημάδεψε ψηλά για να μην τον σκοτώσει τον Πρωτοπαπαδάκη δική του σφαίρα.
8. Ο Πρωτοπαπαδάκης, ως υπουργός Οικονομικών, έλαβε ένα ευφυέστατο μέτρο για την οικονομική κρίση στην οποία περιήλθε η Ελλάδα μετά την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου. Το μέτρο αυτό επεκρότησε και ο αυτοεξόριστος Βενιζέλος. Επρόκειτο για την διχοτόμηση του χαρτονομίσματος, δηλ. το μεν Δημόσιο κατέσχε σε αξία το ήμισυ του κυκλοφορούντος χρήματος, οι δε συναλλαγές ονομαστικά δεν επηρεάζονταν.Ανάλογης έμπνευσης μέτρο βρίσκουμε στην αρχαία Αθήνα, όταν ο σοφός Σόλων με την σεισάχθεια κίνησε την οικονομία και πάλι ελευθερώνοντάς την από τον βρόχο των χρεών. Κάτι θυμίζουν αυτά από τα σημερινά, ε; Πάντως ούτε ο Σόλων ούτε ο Πρωτοπαπαδάκης τα έδωσαν στις τράπεζες ... Λέτε αυτό να πλήρωσε με τη ζωή του ο εκ Νάξου πολιτικός;
9. Οι άλλοι τρεις εκτελεσθέντες ήταν πολιτικοί, οι Στράτος, Θεοτόκης και Μπαλτατζής, υπουργοί των κυβερνήσεων της περιόδου 1920 - 22, σε θέσεις άμεσα σχετιζόμενες.Βλέπουμε ότι από την υπερβολική αυστηρότητα τότε, έχουμε περάσει στη σημερινή ανευθυνότητα και ατιμωρησία των δημοσίων προσώπων.
10. Το πάρκο μεταξύ των οδών Αναπαύσεως και Αρτέμιδος στο δήμο Παπάγου είναι τμήμα του δάσους που εκτεινόταν από το υπουργείο Εθνικής Αμύνης ως τους στρατώνες του Γουδή. Εκεί γίνονταν και οι εκτελέσεις. Κάποιοι λένε ότι ο αέρας που περνά ανάμεσα στα φύλλα των δένδρων παράγει κρότους που θυμίζουν τους πυροβολισμούς που κατά καιρούς έπεσαν για τις εκτελέσεις. Σήμερα όποιος περνά θα βρει μέσα στο πάρκο 6 κυπαρίσσια με μια κεραμιδόχρωμη πλάκα στις ρίζες τους. Σε καθεμμιά γράφεται το όνομα καθενός από τους εκτελεσθέντες 6, ο οποίος στεκόταν στο σημείο εκείνο προ του αποσπάσματος. Η μικρή εκκλησία ( της Αναστάσεως ) ανηγέρθη στη μνήμη τους και λειτουργεί μόνο στις μεγάλες γιορτές. Και κλείνοντας, ας αναφέρουμε τι αυνέβη αμέσως μόλις έπεσαν νεκροί από τις σφαίρες του αποσπάσματος οι 6. Ένας δημοσιογράφος, ακραιφνής βενιζελικός, που είχε κατ' επανάληψη αρθρογραφήσει εναντίον τους ξέσπασε σε λυγμούς. Στην ερώτηση γιατί κλαίει, αφού πλήρωσαν για όσα είχαν κάνει, όπως τους καταμαρτυρούσε, απάντησε "τώρα πια είναι 6 άνθρωποι και μόνο".

Συμπερασματικά: 

( α) Ἠταν σκόπιμο να υπάρξει κάθαρση, ώστε η Ελλάς να υποδεχθεί τους πρόσφυγες και να μεριμνήσει για την ανασυγκρότησή της, αλλά και για να προσέλθει στις διαπραγματεύσεις της Λωζάννης χωρίς επικίνδυνα πάθη. Αυτό επετεύχθη μεν  με την τιμωρία των 6, η οποία όμως φαίνεται να ήταν υπερβολική. Ίσως η ποινή της εξορίας σε συνθήκες μυστικότητας να ήταν πιο ενδεδειγμένη. Άλλωστε δεν ήταν οι 6 πιο ένοχοι από τον Ι. Μεταξά, ο οποίος αρνήθηκε, ατιμωρητί, να συμμετάσχει στην μικρασιατική εκστρατεία ( τεράστιο αδίκημα για στρατιωτικό η άρνηση υπηρεσίας ) και την επομένη της συμφοράς βολιδοσκοπούσε πολιτικά ως και το ΚΚΕ (!!) για σχηματισμό κυβερνήσεως εθνικής σωτηρίας ...

( β ) Καιρός είναι - και κακώς δεν έχει γίνει ήδη - να αποτελέσει η δίκη των 6 αντικείμενο μεταφοράς της στην οθόνη και σπουδής περιπτώσεων από τελειοφοίτους νομικής και νέους νομικούς. Στο πρόσφατο παρελθόν τελειόφοιτοι της νομικής με βάση τα αποδεικτικά στοιχεία, δημοσιεύματα, νομοθεσία της εποχής κλπ, "επανέλαβαν", για εκπαιδευτικούς λόγους, θα λέγαμε, την δίκη της υπόθεσης του "Δράκου της Θεσσαλονίκης", καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ο καταδικασθείς εις θάνατον Αριστείδης Παγκρατίδης δεν ήταν ένοχος. Τι λέει η νομική επιστήμη για τους έξη του 1922;